صاحب تفسیر مشکاة به تبیین و تشریح آرزوها، انواع آن و جنبه‌های منفی این مقوله پرداخت.

به گزارش ایکنا از خراسان رضوی، محمدعلی انصاری، صاحب تفسیر مشکاة و مفسر قرآن، امروز هفتم مردادماه در نشستی مجازی با موضوع «انواع آرزو»، اظهار کرد: گاهی انسان آرزوهایی دارد که از همان آغاز کمر همت به برآوردن آن می‌بندد، یعنی تمام مقدماتش را فراهم می‌آورد، با صاحب‌نظران مشورت می‌کند و کاملاً برای برداشتن چنین گام بلندی مهیا می‌شود که این شکل از آرزو «أَمَل» نام دارد و از نگاه مدیریتی این نوع هدف‌گذاری کاملاً پر سود و پیش‌برنده است.

وی بیان کرد: رسول خدا(ص) درباره این دست از آرزوها می‌فرماید: «اَلأَمَلُ‏ رَحْمَةٌ لِأُمَّتِ»؛ آرزو برای امت من رحمت است، اما نقطه مقابل «أَمَل»، آرزوهای نسنجیده‌ای است که توازنی میان آن‌ها و شخصیت، جایگاه و موقعیت انسان وجود ندارد که این مهم نیز گامی هدفمند در راستای رسیدن به آن‌ها بر نمی‌دارد. آرزوها فقط در دل اوست و جلوه بیرونی نیافته‌اند و به همین دلیل چون متوجه می‌شود که به آرزوهای خود نرسیده به بیراهه می‌رود و گاه برای رسیدن به این آرزوهای دست‌ نایافتنی مرتکب خطا و گناه می‌شود.

این مفسر قرآن افزود: نام این آرزوها «مُنَی» و «تَمَنّی» است و به معنای خام‌خیالی و آرزوهای نپخته است که به فرمایش امیرالمؤمنین(ع) در نهج‌البلاغه اینگونه آمده است: «إِیَّاکَ وَ الِاتِّکَالَ عَلَی الْمُنَی‏ فَإِنَّهَا بَضَائِعُ النَّوْکَی‏»؛ زنهار از تکیه کردن به دیدار آروزها که آرزو سرمایه کم‌خردان است.

انصاری بیان کرد: آرزو داشتن به خودی خود نیکوست و انسانی که اراده رسیدن به آرزوهای خود را داشته باشد، آمالش می‌تواند به اهدافش تبدیل شود. اهداف انسان نیز او را به سوی خود می‌کشد و انگیزه‌ای است تا در راه رسیدن به خواسته‌ها، او را به کوشش وادارد.

وی اظهار کرد: اما اگر سه جنبه منفی در آرزوها وجود داشته باشد، آن‌ها به جای انگیزه‌بخشی، مشکل‌آفرین خواهند بود. ویژگی منفی اولی که ممکن است در آرزوها وجود داشته باشد، نپختگی آن‌هاست، یعنی انسان آمالی را در سر داشته باشد که با توانایی‌ها، مقدورات، جایگاه و ظرفیت خود ابداً امکان دستیابی به آن‌ها را نداشته باشد که در زبان فارسی به این دست آرزوها «خیال خام» گفته می‌شود.

این مفسر قرآن: ویژگی منفی دوم نیز همراه نشدن آرزوها با کوشش و فراهم نیامدن زمینه تحقق آن‌هاست، در این حال انسان برای مثال آرزو دارد عالم‌ترین عالمان زمان خود باشد، اما برای رسیدن به رویای خود تلاشی درخور نمی‌کند. سومین ویژگی منفی آرزوها را می‌توان بی‌حد و اندازه بودن آن‌ها دانست. گاه آرزوها چنان درازایی می‌یابند که نه با زمان منطبق است نه با زمین و نام این حالت «طول الأمل» است که عوارض بسیاری به دنبال دارد.