یک متخصص روانشناسی خیانت را از مهمترین پیامدهای طلاق عاطفی برشمرد و گفت:‌ توجه زوجین به یکدیگر و احترام و قدرشناسی آنها نسبت به همدیگر از جمله راهکارهای جلوگیری از طلاق عاطفی است.

طلاق عاطفی نوعی از جدایی محسوب می‌شود که در آن زوجین با اینکه زیر یک سقف و با همدیگر زندگی می‌کنند، اما هیچ محبت و عشقی نسبت به یکدیگر ندارند و صرفا یکدیگر را تحمل می‌کنند. در بسیاری از موارد به دلیل حفظ ظاهر و با خیال حفظ آبرو، زوجین اقدام به جدایی نمی‌کنند و زندگی مشترک را بدون اعتماد، عشق و علاقه ادامه می‌دهند. به معنای واقعی بین اینگونه از زوج‌ها هیچ زندگی مشترک و رابطه محبت‌آمیزی وجود ندارد و زن و مرد نسبت به همدیگر دلسرد هستند و احساس غریبگی و بیگانگی بین آن‌ها حاکم است.

این وضعیت به مرور اتفاق خواهد افتاد و در زوج‌های متفاوت شدت آن متغیر است. این وضعیت ممکن است تا پایان عمر زوجین ادامه داشته و یا بعد از گذشت مدتی و خستگی طرفین به طلاق بینجامد. در این نوع از روابط و جدایی‌های عاطفی نه تنها زن و مرد بلکه فرزندان حاصل از ازدواج آن‌ها نیز به جد آسیب می‌بینند و بسته به سن فرزندان پیامدهای متفاوتی برای آن‌ها رقم خواهد خورد.

پیامد این روابط بر فرزندان کوچک‌تر سبب تغییر خلق و خو، پرخاشگری و بر هم خوردن اشتها و گوشه‌گیری کودکان شده و برای فرزندان بزرگتر احساس گناه و سرخوردگی را به وجود خواهد آورد. عوامل بسیاری بر ایجاد طلاق عاطفی مؤثر است که باید به آن‌ها آگاه بوده و تا حد امکان از آن شرایط دوری کنید.

محسن محمدکریمی، دانش‌آموخته دکترای تخصصی روانشناسی تربیتی و مدیر مرکز مشاوره دانشگاه آزاد پردیس در گفت‌و‌گو با ایکنا، در رابطه با مسئله طلاق عاطفی اظهار کرد: همان‌گونه که از نام این موضوع مشخص است، مسئله طلاق عاطفی به معنای جدا شدن زوجین از محبت به یکدیگر است. عاطفه از مهر و محبت و عوامل روابط نزدیک شدن زوجین به یکدیگر می‌آید و جان یک زندگی نیز عاطفه انسان‌هاست. یعنی همان‌گونه که انسان برای زنده ماندن به اکسیژن نیاز دارد، برای زنده ماندن زندگی نیز نیازمند عاطفه است.

وی ادامه داد: اگر زندگی زوجین بمیرد، طلاق عاطفی رخ خواهد داد و این زندگی حیاتی نخواهد داشت. در این نوع زندگی زوجین در کنار یکدیگر قرار دارند و با هم صحبت می‌کنند اما هیچ‌گونه رابطه عاطفی میان آن‌ها وجود ندارد و گویی با یکدیگر غریبه بوده و هم‌خانه هستند. این مسئله آسیب‌های فراوانی برای خانواده‌ها دارد. تمامی انسان‌ها به عاطفه نیاز دارند و چنانچه بین زوجین طلاق عاطفی رخ دهد، جایی نیست که ایشان بتوانند این نیاز را برطرف کنند.

محمدکریمی تصریح کرد: طلاق عاطفی باعث می‌شود که دیگر مشکلات زندگی نیز به مراتب پیچیده‌تر و آسیب‌زاتر باشند و حتی ممکن است خانواده‌های دیگر را نیز درگیر خود کند. طلاق عاطفی بدان معناست که طرفین زندگی مجبورند عاطفه را از فرد دیگر طلب کنند و این مسئله باعث می‌شود که افراد در خارج از فضای خانواده فرد دیگری را درگیر عاطفه خود کنند که هیچ جایگاهی در زندگی آن‌ها ندارد و از نظر شرعی نیز مشکلات فراوانی به همراه خواهد داشت.

آسیب‌های طلاق عاطفی بر فرزندان 

وی بیان کرد: بخش بزرگی از آسیب طلاق عاطفی به فرزندان خانواده می‌رسد. زمانی که فرزندان محبت پدر و مادر را به همراه خود نداشته باشند، آسیب‌های فراوانی خواهند دید. یکی از مهمترین مشکلاتی که در کودکان ایجاد می‌شود، اختلاف و تنش بین والدین است که تمام بنیان یک کودک را تحت تأثیر خود قرار داده و باعث می‌شود تا اعتماد به نفس در کودکان شکل نگیرد.

محمدکریمی ادامه داد: زمانی که کودکان عاطفه را در میان والدین خود احساس می‌کنند، احساس امنیت کرده و استرس نخواهد داشت. فرزندان ما در سایه امنیت رشد می‌کنند و چنانچه این امنیت وجود نداشته باشد، دچار مشکل خواهند شد که نشانه‌های این مشکلات در دوران بزرگسالی ایشان مشخص شده و ممکن است باعث بروز آسیب‌های فردی و اجتماعی شود.

وی افزود: خداوند متعال در قرآن کریم دلیل ازدواج را محبت و دوستی بین زن و مرد بیان می‌کند. لذا در طلاق عاطفی این محبت و دوستی مورد تأکید خداوند متعال در قرآن کریم از میان می‌رود. یکی از مسائل مهم در این زمینه این است که اهمیت و جایگاه خانواده باید به نحوی باشد که مانع از طلاق عاطفی شود.

راهکارهای جلوگیری از طلاق عاطفی

محمدکریمی با اشاره به راهکارهای جلوگیری از طلاق عاطفی اظهار کرد: آغاز زندگی باید با اصولی همراه باشد. توجه زوجین به یکدیگر و احترام و قدرشناسی آنها نسبت به همدیگر از جمله مواردی است که در این مورد تأثیرگذار است. زوجین می‌توانند حتی مشکلات فردی خود را با هم درمیان گذاشته و ساعاتی از زندگی را برای نقد خود در نظر گیرند.

وی ادامه داد: زوجین نباید مشکلات خود را به خانواده‌ها منتقل کنند؛ چراکه مواردی موجود است که برخی زوجین توانسته‌اند مشکلات خود را حل کنند اما خانواده‌های آن‌ها هنوز با هم درگیر هستند. توجه به نیازهای یکدیگر در میان زوجین موضوع بسیار مهمی است که باید مدنظر باشد. مردان و زنان باید به همسر خود توجه لازم داشته باشند که این مسئله باعث می‌شود ریشه‌های محبت میان زن و مرد محکم شده و از مسائلی همچون طلاق عاطفی جلوگیری کند.

محمدکریمی افزود: اختلاف در میان تمامی خانواده‌ها وجود دارد اما این اختلاف نباید منجر به طلاق عاطفی شود. امروز و در شرایط کنونی فضای مجازی عامل مهمی برای سردی روابط بین زوجین شده و ممکن است منجر به طلاق عاطفی میان آن‌ها شود. گاهی اوقات ممکن است طلاق عاطفی به دلیل همین سردی روابط و شرایطی که در میان خانواده ایجاد می‌شود، رخ دهد. لذا فضای مجازی و نحوه استفاده از آن مهم و در عین حال خطرناک است.

وی تصریح کرد: خانواده‌ها باید شیوه بهره‌گیری از فضای مجاز را کنترل کنند. هر خانواده‌ای نیاز دارد تا زمانی را برای گفت‌وگو میان اعضای خانواده اختصاص دهد. هم‌کلامی و هم‌صحبتی میان خانواده مهمترین عامل نزدیکی ما با یکدیگر است. برخی خانواده‌ها اصلاً حرفی با یکدیگر ندارند که این مسئله بسیار خطرناک است. زوجین باید شرایط را به‌گونه‌ای برای هم فراهم کنند تا بتوانند با کلام شیرین با هم گفت‌وگو کنند.

محمدکریمی اظهار کرد: البته تعاون و همکاری در میان خانواده نیز موضوع بسیار مهمی است که باعث عمیق‌تر شدن روابط بین زوجین خواهد شد. احترام به والدین طرف مقابل در میان زوجین نیز بسیار مهم است. بی‌احترامی به والدین یکدیگر جزء عوامل مهم در موضوع طلاق عاطفی است.

پیامدهای طلاق عاطفی

وی با اشاره به راهکارهای بازگشت از طلاق عاطفی و ایجاد مودّت و محبت دوباره میان زوجین نیز تصریح کرد: مسئله طلاق عاطفی ممکن است عامل آسیب‌هایی مانند انزوا و گوشه‌گیری، افت تحصیلی دانش‌آموزان، اضطراب و استرس و ... باشد. گاهی اوقات انزوا و گوشه‌گیری ناشی از طلاق عاطفی موجب ایجاد حس انتقام‌جویی در میان زوجین می‌شود. افسردگی و پرخاشگری نیز یکی از مهمترین پیامدهای طلاق عاطفی است.

محمدکریمی با بیان اینکه کاهش عزت و اعتماد به نفس نیز از دیگر پیامدهای طلاق عاطفی است، تصریح کرد: شکوفا شدن بانوان به واسطه عاطفه است و زمانی که حس دوست داشتن را از زوج خود به خوبی درک می‌کند، احساس عزتمندی خواهد داشت. یکی از پیامدهای تلخ و مهم طلاق عاطفی، خیانت زوجین به یکدیگر است که متأسفانه در میان برخی خانواده‌ها رواج دارد.

وی با اشاره به راهکارهای موجود برای درمان طلاق عاطفی نیز اظهار کرد: مراجعه به مشاوران متخصص و خبره یکی از راهکارهای درمان این طلاق عاطفی است. زوجین در طلاق عاطفی نباید خوددرمانی کنند؛ چراکه علت طلاق عاطفی باید به خوبی روشن و مشخص شود و این مقوله نیز از طریق به مراجعه به کارشناسان و مشاوران متخصص قابل شناسایی است.

محمدکریمی بیان کرد: زوجین باید زمانی که مشاوران و روانشناسان اشکالات و نقص‌های ایشان را بیان می‌کنند، آن را به خوبی بپذیرند و هر کدام نیز نقش خود را برای رفع مشکل به خوبی ایفا کنند. زوجین باید عوامل بیرونی طلاق عاطفی را از زندگی خود حذف کنند. روابط خارج از چارچوب خانواده در ایجاد طلاق عاطفی مؤثر است و زوجین چنانچه قصد دارند تا دچار طلاق نشوند، باید این‌گونه روابط را حذف کنند.

وی در پایان تصریح کرد: مشاوران متخصص می‌توانند با ریشه‌‌یابی طلاق عاطفی، زمینه را برای رفع آن در میان زوجین ایجاد کنند. زوجین باید علاوه بر مشاوره پیش از ازدواج، به مشاوره پس از ازدواج نیز توجه ویژه داشته باشند؛ چراکه مراجعه و مشاوره پس از ازدواج یکی از مهمترین راه‌ها برای پیشگیری از طلاق عاطفی است. هرچقدر شناخت زوجین به یکدیگر و نیازهای یکدیگر بیشتر باشد، صمیمیت میان آن‌ها نیز بیشتر خواهد شد. گاهی اوقات مشاوران نکاتی از زندگی زوجین را به دست می‌آورند که خود ایشان اصلاً بدان توجه نداشته‌اند که این مسئله می‌تواند به ایجاد بیش از پیش آرامش در میان خانواده‌ها بینجامد.

گفت‌وگو از مجتبی افشار