همزمان با آغاز ماه رجب انسان آماده تزکیه و ترک گناه برای ورود پاک به ماه رمضان می شود در واقع سه ماه رجب شعبان و رمضان همچون سراشیبی انسان را از سنگینی گناه رها میکند تا آدمی سبکبال به سوی خداوند گام بردارد شناخت و معرفت بیشتر نسبت به ماه رجب ما را وادار به اعمال و تشویق به اهتمام هرچه بیشتر در کاستن غفلت ها می کند از این رو گفتگویی تفصیلی با حجت‌الاسلام والمسلمین هادی اسلامی، مدرس دانشگاه تهران  واز  کارشناسان برجسته حوزه علمیه  پیرامون جایگاه ماه رجب انجام شده است که  از نظرتان می‌گذرد:

فضیلت ایام البیض نسبت به سایر روزهای ماه رجب چیست؟

در کتاب شریف اقبال آمده است: حضرت آدم از خداوند پرسید خدایا محبوب ترین روزها و گرامی ترین زمان ها نزد تو کدام است. خداوند وحی فرمود: محبوب ترین روزها نزد من نیمه رجب است. ای آدم در این روز بکوش تا با قربانی کردن، میهمانی دادن، روزه داشتن، نیایش کردن، بخشش خواستن،‌لااله الاالله گفتن به من تقرب و نزدیکی جویی. ای آدم من چنین تقدیر کردم که فرزندی از فرزندان تو را به پیامبری برانگیزم و روز نیمه رجب را به او و به امت ویژه سازم که در آن روز چیزی از من نخواهد جز اینکه به آنان ببخشم و غفو گذشت نخواهند. جز اینکه از گناهانشان درگذرم. ای آدم آنکه نیمه رجب را روزه دارد. ذکر گوید، خضوع و خشوع کند، صدقه بدهد، نفس خویش را پاس دارد، پاداش جز بهشت نخواهد داشت. ای آدم به فرزندانت گوشزد کن که در ماه رجب نفس خویش را پاس دارند و از کج راهی بپرهیزند که گناه در این ماه بس بزرگ است.

مهمترین اعمال در ماه رجب و به خصوص ایام البیض چیست؟

یکی از مسائل بسیار مهمی که نباید در این ایام مورد غفلت قرار بگیرد، مسأله دعا و مناجات با خداوند است. دعا به معنای خواندن خداست و درخواست حاجات در مراتب بعدی دعا مطرح است. دعای مجیر در این ایام بسیار سفارش شده است، دعای «مجیر» مضامین بلند عرفانی دارد و با محوریت خداشناسی، توبه و بازگشت به سمت خداست؛ در روزهای 13، 14 و 15 از آن غفلت نکنیم.

با توجه به آیات و روایاتی که خبر از اهمیت و تاثیرگذاری دعا داده اند، در این ایام که دنیا گرفتار ویروس کرونا شده است و عده ی زیادی از هموطنان عزیزمان به همین دلیل از دنیا رفته اند و بسیاری دیگر در بستر بیماری هستند، نیاز به دعا بیشتر احساس می شود. زیرا در مواقعی که گرفتاری و مشکلات بیشتر می شود، دعا و توجه به خداوند هم باید بیشتر شود. خداوند در قرآن مجید می فرماید: «وَ ما أَرْسَلْنا فی‏ قَرْیَةٍ مِنْ نَبِیٍّ إِلاَّ أَخَذْنا أَهْلَها بِالْبَأْساءِ وَ الضَّرَّاءِ لَعَلَّهُمْ یَضَّرَّعُونَ» .(اعراف: 94) و ما در هیچ شهر و آبادى پیامبرى نفرستادیم مگر اینکه اهل آن را به ناراحتی ها و خسارت ها گرفتار ساختیم؛ شاید (به خود آیند، و به سوى خدا) بازگردند و تضرع کنند!

دعا ضامن سلامت و سعادت جامعه است

به نظر شما دعا چه نقشی در برطرف کردن بلایا دارد؟

تضرّع و بازگشت به خدا، نقش تعیین کننده ای در سلامت و سعادت فرد و جامعه دارد. بی شک، طلب یاری از خداوند می تواند مشکلات را برطرف نماید. بر همین اساس بود که مقام معظم رهبری (حفظه الله) بسیار سنجیده و دقیق به مداومت بر خواندن دعای هفتم از صحیفه سجادیه سفارش فرمودند.

با رعایت نکات و دستورالعمل های بهداشتی، از دعا و توجّه به لطف الهی غافل نباشیم؛ و از خداوند متعال، عاجزانه بخواهیم که همه بیماران را سلامتی عنایت فرماید. در رأس دعاهایمان برای تعجیل در ظهور امام زمان علیه السّلام دعا کنیم و از خداوند بخواهیم که موانع ظهور آن حضرت را برطرف بفرماید.

از روزه داری در ایام البیض تا توفیق توبه نصوح

لطفا در خصوص اعمال ایام البیض توضیحاتی بفرمایید.

- روزه گرفتن؛ حضرت رسول اکرم(ص) می فرمایند: هرکس سه روز از وسط ماه رجب (سیزدهم تا پانزدهم) را روزه بدارد و در شب هایش به نماز شب قیام کند از دنیا رحلت نمی کند مگر با توبه نصوح و امام صادق(ع) فرمودند: هرکس ایام البیض ماه رجب را روزه بگیرد خداوند متعال به ازای هر روز ثواب روزه داری و شب زنده داری یک سال را برای او می نویسد و او روز قیامت در جایگاه ایمن شدگان از آتش دوزخ خواهد ایستاد.

- اعمال ام داوود؛ از عمده ترین اعمال ایام البیض اعمال ام داوود است و برای برآمدن حاجات و برطرف شدن گرفتارها و دفع ظلم ظالمان موثر است و کیفیت و اجرای آن در کتب مفاتیح الجنان و مصباح شیخ آمده است.

- خواندن آیات قرآن کریم؛ در این ایام به خواندن آیات سوره انعام، اسرا، کهف، لقمان، یس، صافات، فصلت، شوری، دخان، آیه الکرسی، فتح، واقعه، ملک، قلم و انشقاق سفارش شده است. همچنین از دیگر اعمال این ایام زیارت امام حسین(ع) گرفتن روزه و اعتکاف است.

لطفا در خصوص کیفیت نماز شب سیزدهم ماه رجب توضیحاتی بفرمایید.

شب سیزدهم ماه رجب نخستین شب از «لیالى بیض؛ شب هاى روشن» است که در آن دو رکعت نماز که در هر رکعت، بعد از سوره حمد سوره هاى یس، ملک، و توحید را بخواند، وارد شده است.(زاد المعاد؛ ص 178؛کلیات مفاتیح نوین ؛ ص780) در این زمینه امام صادق علیه السلام فرمود:  «در شب سیزدهم، دو رکعت نماز بگزارد و در هر رکعتى پس از سوره «حمد» این سه سوره (یس، ملک و توحید) را بخواند». (کلیات مفاتیح نوین ؛ ص643)

روز سیزدهم ماه رجب مصادف با ولادت امیرالمؤمنین على علیه السلام است و اوّلین روز از ایّام البیض است. روزه گرفتن در این روزبسیار تأکید شده است. به نحوی که  هر کس که بخواهد عمل «امّ داوود» را بجا آورد باید این روز را روزه بگیرد.

در روز چهاردهم ماه رجب روزه گرفتن پاداش فراوانى دارد. در روایتى از رسول خدا صلى الله علیه و آله مى خوانیم: «هرکس که روز چهاردهم ماه رجب را روزه بگیرد، خداوند پاداشى به وى عنایت کند که نه چشمى دیده و نه گوشى شنیده و نه بر قلبى خطور کرده باشد! ..». (اقبال؛ ص 655)

فضیلت و اعمال شب نیمه  رجب چیست؟

شب نیمه ماه رجب ؛ شب ارزشمندى است که چند عمل در آن وارد شده است: اوّل: غسل. دوم: احیاى آن شب به عبادت که فضیلت بسیار دارد. سوم: زیارت امام حسین علیه السلام که زیارت آن حضرت در شب و روز نیمه رجب مورد تأکید قرار گرفته است. چهارم: شش رکعت نماز بگذارد «هر دو رکعت با یک سلام» و در هر رکعتى «حمد» و «یس» و «ملک» و «توحید» را بخواند. همانگونه که از امام صادق (ع) روایت شده است که «باید در شب پانزدهم، شش رکعت نماز گزارد «هر دو رکعت به یک سلام» و همان سوره ها را در هر رکعت خواند». (کلیات مفاتیح نوین؛ ص 643)

همچنین روز نیمه رجب روز مبارکى که در آن چند عمل وارد شده است: غسل کردن، زیارت امام حسین علیه السلام؛ در روایتى از محمّد بن ابى نصر نقل شده است که از امام رضا علیه السلام سؤال کردم: «در چه ماهى زیارت امام حسین علیه السلام بهتر است؟» فرمود: «در نیمه رجب و نیمه شعبان».(اقبال؛ ص 657)

هم چنین بجا آوردن نماز جناب سلمان،که این نماز به این نحو است: ده رکعت نماز بجا مى آورى «هر دو رکعت به یک سلام» و در هر رکعت، یک مرتبه «حمد»، سه مرتبه «توحید» و سه مرتبه «قل یا ایّها الکافرون» را مى خوانى و بعد از سلامِ نماز، دستها را بلند مى کنى و مى گویى: «لا إلهَ الَّا اللَّهُ، وَحْدَهُ لا شَریکَ لَهُ، لَهُ الْمُلْکُ وَلَهُ الْحَمْدُ، یُحْیى وَیُمیتُ، وَهُوَ حَىٌّ لایَمُوتُ، بِیَدِهِ الْخَیْرُ، وَهُوَ عَلى کُلِّ شَىْ ءٍ قَدیرٌ، اللهُمَّ لا مانِعَ لِما اعْطَیْتَ، وَلا مُعْطِىَ لِما مَنَعْتَ، وَلا یَنْفَعُ ذَاالْجَدِّ مِنْکَ الْجَدُّ؛ معبودى نیست جز خداى یگانه که شریکى ندارد، فرمانروایى و ستایش از آنِ اوست، زنده کرده و مى میراند، و اوست زنده اى که هرگز نمیرد، و نیکى ها به دست اوست و او بر هر چیز تواناست، خدایا آنچه تو عطا کنى کسى را توانایى منعش نباشد و آنچه تو منع کنى کسى را توانایى عطایش نباشد، و تلاش غنىّ (بدون عمل) از تو بى نیازش نکند.»آنگاه دست ها را بر روى صورت خود مى کشى.(اقبال؛ ص 637)