بخش «شاخه زیتون» در جشنواره فیلم کوتاه تهران تلاش می‌کند روایتگر بخشی از رنج و آلام مردم غزه باشد و در این میان تولیدات خوبی در این رویداد به نمایش در آمده است.

 پیرامون جایگاه فرهنگ مقاومت در فیلم کوتاه ایکنا با پوریا دهقان که با فیلم کوتاه «برقص» در جشنواره فیلم کوتاه تهران حضور دارد گفت‌وگویی انجام داده‌ایم.

ایکنا – شما با فیلم «برقص» در بخش «شاخه زیتون» چهل‌ویکمین جشنواره فیلم کوتاه تهران حضور دارید. در این فیلم از دریچه‌ای جدید به موضوع مقاومت توجه می‌شود. ابتدا پیرامون ساخت این فیلم و چگونگی خلق ایده توضیح دهید.

ساخت این فیلم کوتاه بر مبنای این ایده شکل گرفت که اگر بخواهم به موضوع مقاومت یا جنایات صهیونیست‌ها اشاره کنم زاویه دوربینم به‌گونه‌ای باشد که تا به حال نبوده است. برای همین ژانر وحشت را برای ساخت فیلمم انتخاب کردم. درضمن در این فیلم از شعر «محمود درویش» شاعر فلسطینی اقتباس کردم. این فیلم در زمانی هشت‌دقیقه‌ای ساخته‌ شده است اما نحوه انتخاب لوکیشن فیلم خود پروسه‌ای طولانی بود. ابتدا در رشت به دنبال لوکیشن بودیم چون می‌خواستیم جغرافیای فیلم، شبیه سرزمین‌های اشغالی باشد. به‌هرحال در رشت نتوانستیم آن مکانی را که دنبالش بودیم بیابیم. چند شهر دیگر را هم بازدید کردیم تا اینکه در نهایت موفق شدیم در گرمدره کرج آن چیزی که می‌خواهیم را جلوی دوربین ببریم. این کار در 4 روز فیلمبرداری شد اما پس‌تولید آن به دلیل تدوین و صداگذاری زمان زیادی را به خود اختصاص داد.

ایده ساخت «برقص» از خودم است اما در تولید، انجمن سینمای جوان اراک آن را تصویب کرد و باشگاه فیلم «رویاد» هم در ساخت آن مشارکت داشت. تهیه‌کنندگی این فیلم را بهنام روشن بر عهده دارد. خلق موضوع قبل از عملیات «طوفان الاقصی» بود اما ساخت آن خرداد امسال انجام شد. در این فیلم سعی کردم به نحوی اتفاقات رقم بخورد که بعد از نمایش، مخاطبان نگویند نمونه این فیلم را قبلاً هم دیده‌اند.

خوشبختانه در رسیدن به این خواسته هم موفق بودم. چون در زمان نمایش فیلم در جشنواره، چنین نکته‌ای روی داد. برای اینکه بتوانم این فیلم را در قالب ژانر وحشت تولید کنم دو سال مقالات و کتاب‌هایی که پیرامون این ژانر وجود داشت را مطالعه کردم. 

ایکنا _ این فیلم در جشنواره فیلم کوتاه تهران چند نوبت نمایش داده شد. استقبال از آن چگونه بود؟

این فیلم چهار بار در جشنواره به نمایش درآمد و با بازخوردهای بسیار خوبی از مخاطبان مواجه شدیم چون همانگونه که فکر می‌کردم مخاطب از لحن و بیان جدید فیلم خوشش آمد. معمولاً فیلم‌هایی که موضوعشان مقاومت است در فرمی خاص تولید می‌شود اما در این فیلم زبانی کاملاً جدید را شاهد هستیم. 

در این فیلم تلاش کردم در وهله اول شعری را تبدیل به فیلم کنم. در گام بعد خواستم همانگونه که در شعر از استعاره برای بیان منظور استفاده می‌شود در «برقص» هم‌چنین حالتی دیده شود. برای نمونه در جایی از فیلم نمایی بسته از پای سرباز اسرائیلی گرفته می‌شود که بدون اجازه پای خود را داخل منزل یک فلسطینی می‌گذرد. این سکانس دقیق به بحث تجاوز به خاک مردم فلسطین اشاره دارد که مورد هجمه سربازان اشغالگر قدس قرار می‌گیرد. 

ایکنا – آیا جشنواره فیلم کوتاه توانسته طی سال‌ها برگزاری برای فیلم کوتاه مأمنی امن باشد؟

امسال چهل‌ویکم دوره این رویداد را پشت سر می‌گذاریم. اگر این فستیوال چهار دهه است که برگزار می‌شود  به این دلیل است که جریانسازی و تأثیرگذاری داشته وگرنه مانند بسیاری از جشنواره‌ها به فراموشی سپرده می‌شد. این رویداد از نگاه من یکی از مهمترین اتفاقات فیلم کوتاه در جهان است که مورد توجه فیلمسازان خارجی نیز قرار گرفته است. این جشنواره همچنین محلی برای تبادل‌ نظر بین سینماگران است. همین امر نیز به نوعی روی کیفیت آثار، تأثیر مستقیم دارد. درباره این دوره از جشنواره اضافه می‌کنم شاهد یک اتفاق خوب در فیلم کوتاه تهران هستیم. آن نیز تنوع ژانری است که در میان آثار وجود دارد. گوناگونی موضوع در این جشنواره شرایطی را فراهم آورده که موضوعات مختلف مورد توجه قرار گیرد. این امر نیز از جمله اتفاقات خوب فیلم کوتاه امسال است.

ایکنا - نمایش فیلم کوتاه در جشنواره مخاطبان خاص خود را دارد اما پرواضح است برای دیده شدن این‌گونه نیاز است عموم مردم با تولیدات مربوطه آشنا شوند. پیرامون این موضوع توضیح دهید؟

اکران فیلم‌های گروه هنر و تجربه نشان داد اگر محصولات سینمایی به شکلی صحیح عرضه شود مخاطب خواهد داشت. فیلم کوتاه هم اگر به شکلی صحیح به نمایش درآید مطمئن باشید مخاطب خود را خواهد داشت. شکل دیگر نمایش در این حوزه به پلتفرم‌ها برمی‌گردد. خوشبختانه هم‌اکنون اکران آنلاین فیلم‌های کوتاه در پلتفرم‌ها در حال انجام است. تمامی مسیرهایی که ذکر شد قدمی است برای بیشتر دیده‌ شدن فیلم کوتاه تا در آینده نه‌چندان دور شاهد درآمدزایی آن نیز باشیم.

ایکنا – کمی هم درباره بخش «شاخه زیتون» در جشنواره فیلم کوتاه توضیح دهید چون گاهی مواقع این بخش‌ها صرفاً محلی برای نمایش است به‌نحوی‌که نه‌تنها در عرصه فیلم کوتاه، بلکه در خود جشنواره نیز چندان جدی گرفته نمی‌شود.

متأسفانه مطلبی که بیان کردید درست است. بخش «شاخه زیتون» یک اتفاق فرعی در جشنواره است که صرفاً محلی برای نمایش فیلم‌هایی خاص شده است. این امر یک آسیب جدی برای بخش «شاخه زیتون» زده است که حتماً باید فکری دقیق پیرامون آن صورت گیرد. این بخش حتی سالن‌های مناسبی برای نمایش در اختیار ندارد. با تمام نواقصی که برای این بخش متصور هستیم معتقدم که باید این قسمت برگزار شود، چون با گذر زمان و برطرف شدن ضعف‌ها مطمئناً «شاخه زیتون» روایتگر گوشه‌ای از اتفاقات سرزمین‌های اشغالی خواهد بود.

ایکنا – فیلم کوتاه با توجه به زمان اندک آن تا چه حد می‌تواند روایتگر فرهنگ مقاومت و اتفاقاتی که در فلسطین اشغالی رخ می‌دهد، باشد؟

موضوع امروز غزه و لبنان به هیچ کشور یا دینی محدود نشده است چون شکلی انسانی دارد. جنایاتی که صهیونیست‌ها امروز در سرزمین‌های اشغالی انجام می‌دهد قوانین بشری را زیر پا گذشته است. با این توضیح فیلم کوتاه به دلیل مختصاتی که دارد قادر نگاه مناسب و جریان‌ساز به موضوع داشته باشد. تأثیرگذاری این ویژگی وقتی در قالب بین‌المللی رخ دهد چند برابر می‌شود.

گفت‌وگو از داوود کنشلو